Thonet’in kendine özgün tarihçesi;

Thonet’in kendine özgün tarihçesi;

Thonet’in özgün başarı hikayesi, Michael Thonet’in (1796-1871) tasarım tarihinde devrim niteliği taşıyan çalışmaları ile başladı. Bu bağlamda Tonet, ahşap bükme ve modüler üretim icadıyla endüstriyel mobilya üretimi için önemli bir temel oluşturdu.

Michael Tonet’in 1859 yılında tasarladığı “214” isimli cafe sandalyesi modern mobilya tarihinde bugüne kadar seri üretimde kalmış en başarılı ürün olarak bilinir. 214 no’lu sandalye, tarihte işgücünün evrelere ayrılarak endüstrileştirildiği ilk mobilya örneğidir. Kutulanması ve modüler olarak parçalara ayırarak istiflenebilmesi sayesinde, 36 adet sandalyenin bir metreküp hacime sığabildiği ilk örnek olarak tarihe geçer. Bu şekilde dünya çapında satışı ve sevkiyatı 1900 yılların başlarından beri yapılmaktadır ve bu sayede global ticaretin ilk örnekleri arasına girmiştir.

14 no lu sandalye Thonet e global bir yatırım olmanın önünü açan bir tasarım oluyor. Bu model e daha sonra aynı teknik ile üretilen yeni modeller ekleniyor; 1860 da da 1 no’lu sallanan Tonet sandalye, 18 ve 56 no lu sandalyeler ve 1900ler de eklenen, Le Corbusier in hayran olduğu 209 no’lu model. 1912 yılına gelindiğinde Tonet markası altında iki milyon farklı model üretiliyor ve dünya çapında satılıyordu.

Thonet sandalyeler tarihe mal olmuş düşünür, yazar ve müzisyenlerin de hızla hayatına girmişti. Leo Tolstoy tüm evinde Thonet in bu modellerini kullanıyordu. Johann Strauss un bütün orkestrası bu sandalyelerde oturuyordu, Pablo Picasso evinde bu serinin sallanan modelinde vaktini geçiriyor, Charlie Chaplin film karelerinde bu modele yer veriyordu. Arkeologist Howard Carter da, Krallar Vadisindeki mezarında Tutankhamun un bedenini bu model üzerinde inceliyordu.

Meşhur Viyana kahve Thonet sandalyesi bugün bir ikon ve dünyanın en başarılı endüstriyel ürünü kabul ediliyor. Bu ürüne ait önemli anekdotlar da var; Eyfel kulesine deneme örnekleri çıkarılırken, bir sandalye birinci platformdan 57 metre aşağı düşüyor ve hiçbir zarar görmediği fark ediliyor ! Tabii ki kulenin restoranında bu sandalyenin kullanılmasına karar veriliyor ve bir çok farklı mekanda da 150 yıldır yer alabiliyor. 1930 lu yıllara gelindiğinde ise, Mart Stam ın öncülüğünde tasarlanan kızaklı Tonet sandalyenin yanı sıra, Le Corbusier, Mies van der Rohe, Marcel Breuer, Charlotte Perriand, Pierre Jeanneret, Emile Guyot ya ait tasarımlar ile, bükülmüş boru ile yapılan tonet sandalyelerde dünyanın en büyük ikinci üreticisi konumuna geliyor.

Zamanın en önemli “buluşu” arka ayakları olmayan, kızak ayaklı Tonet sandalye idi. Günümüzde hala bu tasarım 20. Yüzyılın en önemli tasarım yeniliklerinden kabul edilmektedir. 1932 yılında Hollandalı mimar Mart Stam bu tasarım için sanatçı telif haklarıyla ödüllendirilmiştir. Bugün bükülmüş boru ile üretilen bu erken seriler, modern tasarımın temel taşları olarak görülmektedir. Modernizm’in ustaları tarafından tasarlanan bu ürünlerin berrak, açık ve basit formları gündelik kültürde ve mimarideki yeni bir yaklaşımı ifade ediyordu ve bu yaklaşım “Yeni Nesnellik” adı altında ün kazandı.

Tonet Makale 1995